معرفی خانقاه های خراسان و کارکردهای آنها

نویسندگان

فریده داودی مقدم

استادیار دانشگاه شاهد

چکیده

منطقه خراسان، از دیرباز تاکنون از جمله مهم ترین مراکز شکل گیری و اشاعه ی معارف عرفانی بوده است و بسیاری از بزرگان تصوف در این سرزمین زاده و پرورده شده اند و کتاب ها و منابع اصیل صوفیه، چون رساله قشیریه، کشف المحجوب، طبقات الصوفیه، اللمع و ... در این منطقه به نگارش درآمده است و نوابغ جهان عرفان چون عطار و مولانا از خراسان بزرگ برخاسته اند. هم چنین این منطقه از نخستین مراکزی است که خانقاه های صوفیه در آن تأسیس و تعالیم متعالی عرفان از این مکان به ارباب سلوک آموزش داده می شده است. این پژوهش ضمن معرفی کلی خانقاه و کارکردهای آن در تاریخ تصوف ایران به طور عام، به معرفی خانقاه های خراسان و برخی رویکردهای اجتماعی آن به طور خاص می پردازد و هدف آن نمایاندن بخشی از تاریخ و فرهنگ غنی خراسان است. یافته های پژوهش نشان می دهد که خانقاه ها، دارای کارکردها و نقش های مهم دینی، فرهنگی، حمایت گری از فقیران و درماندگان و مسافران و حتی دفاع و مبارزه با ظلم و ستم اجتماعی بوده اند و گاهی نیز می توانند به عنوان مراکزی برای اشاعه موسیقی قومی و جایگاهی برای انتشار اشعار فارسی و معرفی آداب و رسوم مردم به شمار آیند و سبب بازنمایی معماری و هنر ایرانی گردند و به دلیل تعالیم و برنامه های خاص عارفان آزاداندیش در این مکان ها به ارباب سلوک، به محلی برای آزاداندیشی و برخورد آراء و اندیشه های مذاهب مختلف در دوره خود تبدیل شوند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

معماریِ گم‌شده: خانقاه در خراسان سدۀ پنجم

Khaniqah in the history of Iran, especially in pre-Safavid era, was among the most frequent building types. Nevertheless what we know about its architecture is almost nothing. Identifying the khaniqah architecture requires a vast multi-disciplinary research, which would cover all of the Islamic lands through all of the periods of their histories, based on the most related Arabic, Persian, and T...

متن کامل

معماریِ گم شده: خانقاه در خراسان سدۀ پنجم

خانقاه در طی تاریخ ایران، به ویژه تا پیش از صفویه، در زمرۀ بناهای پرشمار بوده است. بااین حال، از معماری آن چندان چیزی نمی دانیم. برای شناخت معماری خانقاه باید در طی چندین تحقیق در برهه های گوناگون تاریخی و مناطق جغرافیایی ایران و جهان اسلام، همۀ منابع نوشتاری عربی و فارسی و ترکی و نیز آثار مرتبط معماری را بررسی کرد. در این تحقیق، به مرحلۀ نخست پیدایی خانقاه در زادگاه آن در ایران، یعنی در سده ها...

متن کامل

شناسایی کارکردهای معناگرایانه تزئینات گچبری چله‌خانه خانقاه بایزید بسطامی شبنم حقیق نژاد

در معماری اسلامی تزئین و آرایش بنا جزء لاینفک ساختمان محسوب می‌شود. حضور بارز آرایه‌هایی چون خط نگاره‌ها، نقوش گیاهی و طرح‌های هندسی، ماهیت فرعی هنر اسلامی را تشکیل می‌دهد. آرایه‌های گچی نیز از آذین‌های هنر و معماری اسلامی هستند اما  این هنر بار محتوایی بالایی داشته و علاوه بر زیبایی، جهت انتقال پیام‌های معناگرایانه کاربرد داشته‌اند. مقبره‌ بایزید بسطامی از مجموعه‌های تاریخی شهر شاهرود است که ...

متن کامل

ترکیب‎های قالبی فارسی و کارکردهای متنی آنها در نگارش

توجه روزافزونِ عبارت‌شناسان به ترکیب‎های قالبی در دهه‌ی اخیر نشان‌دهنده‌ی اهمیت کارکردی آنها است. ترکیب‎های قالبی، عناصر زبانی پیش‌ساخته‎ای هستند که به صورت یک مجموعه، نگهداری و بازیابی می‎شوند. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگی‎های کارکردی ترکیب‎های قالبی فارسی و ارتباط آنها با مهارت نگارش است. در این پژوهش، ترکیب‎های قالبی در نوشته‎های فارسی تولید شده توسط 10 گویشور زبان فارسی از نظر کمّی و کیفی مورد ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
فرهنگ خراسان

جلد ۱۰، شماره ۱، صفحات ۹۳-۱۱۷

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023